Cıva, simyanın önemli bir unsuru olarak simyacılar tarafından dikkate deÄŸer bir ÅŸekilde incelenmiÅŸtir. Cıva, hem sıvı hem de metalik formda bulunabilir, bu da onu bir tür ikili doÄŸaya sahip kılar. Bu ikili doÄŸa, simyagerler için çeÅŸitli dönüÅŸüm süreçlerini temsil etmiÅŸtir.
Cıva zehirlidir. Isındığında açığa çıkan buharı solunduÄŸunda zararlı olabilir. Bu nedenle iÅŸlenmesi veya taşınmasında önlemler alınır.
​
Cıvanın sıvı ve metal olma ikili doÄŸası, simyevi sürecin çift taraflı ve deÄŸiÅŸken doÄŸasının sembolü olarak kabul edilirdi. Simyada bunu cennet ve dünya, hayat ve ölüm, ruh ve madde olarak yorumlarlardı. Cıva, simyadaki 7 temel metalden (altın, gümüÅŸ, cıva, kurÅŸun, bakır, kalay, demir) biridir.
​
Simya, sadece metallerin dönüÅŸümü deÄŸil, aynı zamanda simyacının ruhsal ve zihinsel dönüÅŸümünü de içerir. Cıva, bu dönüÅŸüm süreçlerinin sembolü olarak görülür ve simyacının kendi içsel yolculuÄŸunu temsil eder.
​
Cıva oda sıcaklığında sıvı halde olan tek metal olup kolayca buharlaÅŸabilir. Buharı renksiz ve kokusuz olduÄŸundan varlığı fark edilmez. Zehirlenme de daha çok metalik cıva buharının solunması sonucu olur. Deri yoluyla da emilebilir. Cıva organizmada metabolizma devamlılığını saÄŸlayan enzim etkinliÄŸini bozar, hücre ölümüne neden olur. Metalik cıva buharı akciÄŸerlerden kolayca emilerek beyne ulaşır.
Ani zehirlenme belirtileri; AteÅŸ, baÅŸ ve kas aÄŸrısı, ağızda metal tadı, boÄŸazda yanma, bulantı, kusma, ishal ve karın kramplarıdır. Zamanla geliÅŸen kronik zehirlenme belirtileri; Aşırı sinirlilik, unutkanlık, güçsüzlük, yorgunluk, depresyon, baÅŸ aÄŸrısı ve konsantrasyon bozukluÄŸudur. Sinir sistemi ve böbreklerde kalıcı hasar, nörolojik bozukluklar da kendini gösterir.
​
Elemental cıva, termometre, barometre ve basınç algılayıcı cihazlarda kullanılır. Ayrıca aküler, lambalar, endüstriyel iÅŸlemler, rafinasyon* ve diÅŸ dolgu amalgamlarında* kullanılır. Cıva, klorür ve yakıcı madde üretiminde elektroliz* basamağında ve altının arıtılmasında da yaygın olarak kullanılır.
​
DoÄŸal olarak oluÅŸan bir civa sülfür mineralidir ( HgS). Bu mineral civanın en yaygın cevheridir.
Tarih boyunca çeÅŸitli amaçlar için sanatta pigment olarak ve cıva kaynağı olarak kullanılmıştır. Yunanların Cadı Kazanı adlı zehirli madde listesi içinde yer almıştır. Farsça “Zancafr” sözcüÄŸü, Süryanice “Zngupra” sözcüÄŸünden geçmiÅŸtir. Avrupa dillerindeki “Cinnabar” (Sinnabar) ise Yunanca “Kinnabaris” sözcüÄŸünden gelmektedir.
Siyah ve kırmızı pigment olarak plastiklerin renklendirilmesinde ve renkli kâğıt yapımında Altın (Au), platin (Pt), iridyum (Ir), tellür (Te), helyum (He), neon (Ne) hariç tüm elementlerle kimyasal tepkimeye girer. Pigment olarak kullanımı, zehirlilik nedeniyle azalmış olsa da, hala bazı uygulamalara sahiptir
​
Belirgin bir kırmızı rengi vardır ve bu renk parlak kırmızıdan koyu kırmızı-kahverengiye kadar değişebilir.
Mineral genellikle kristal formda bulunsa da, granüler kitleler halinde de bulunabilir.
​
DoÄŸada yanardaÄŸ eteklerinde bulunur. Önemli bir cıva metal filizidir. Maden cevherindeki cıva oranı %5-10 arasında deÄŸiÅŸir. Filizden buharlaÅŸan cıva, zehirli olduÄŸundan dolayı cıva madeninde ve üretim yerlerinde çalışmak saÄŸlığa zararlıdır. Sıcak su kaynakları ile alkali ortamlarla iliÅŸkilidir. DüÅŸük sıcaklıklarda oluÅŸur.
​
Tıpta özellikle deri hastalıklarında ve pas önleyici boya maddesi olarak kullanılır. Ancak saÄŸlık riskleri nedeniyle kullanımı tartışmalıdır.
​
Kokusuzdur. Su içinde çözünmez ve batar. Heksagonal kristal halindedir.
​
En yaygın bileÅŸiÄŸi hidrojen (H) ile tepkimesinden oluÅŸan hidrojen sülfürdür. (H2S) Çürük yumurta kokusundaki bu gaz, çok zehirlidir. Kimyasal tepkimelerde yaygın olarak kullanılır. Kükürt, oksijen (O) varlığındaysa belirsiz mavi bir alev çıkararak yanar ve boÄŸucu, keskin soÄŸan kokulu kükürt dioksit (S02) gazını oluÅŸturur. Yüksek basınç altında patlayıcı olur. Volkanik yanardaÄŸlardan da bu zehirli gaz atmosfere salınır. Ayrıca filtrelemesi zayıf fabrika bacalarından ve fosil yakıtların yanma ürünü olarak da salınır. Hidrojenle birleÅŸerek asit yaÄŸmurlarını oluÅŸturur.
​
AÅŸağıda simyacıların cıvayı doÄŸal cıva filizi olan zincifreden ayırmak için gerçekleÅŸtirdikleri bir iÅŸlemi anlatılmaktadır.
Zincifre filizleri, yüksek ısılı fırınlarda eritilir. Bu fırınlar, yüksek sıcaklıklara ulaÅŸabilen özel fırınlar olabilir. Eritilen zincifre filizleri, maden eritici fırınlarda yüksek sıcaklıkta ısıtılır. Ardından, bu eritme iÅŸlemi sırasında havadan geçirilen bir hava akımı kullanılır.
Havanın oksijeni, zincifre filizi içinde bulunan kükürt ile birleÅŸerek kükürtdioksit gazını oluÅŸturur. Bu, oksidasyon reaksiyonu olarak adlandırılır. Bu iÅŸlem sonunda, metalik saf cıva buhar halinde açığa çıkar. OluÅŸan cıva buharı, iÅŸlemin devamında kullanılmak üzere soÄŸutulur. Cıva buharı, soÄŸutma için kullanılan borulardan geçirilerek hemen soÄŸutulur. Bu soÄŸuma iÅŸlemi, cıvanın akıcı gümüÅŸ renkli saf hale gelmesini saÄŸlar ve bu saf cıvayı elde ederler.
​